موضوع انجمن: علوم قرآن- تاریخ قرآن

منبع مطالعاتی: تاریخ قرآن آیت الله معرفت

تاریخ تشکیل جلسه: 95/09/16

محدوده بحث: فواید تشخیص سوره های مکی و مدنی

استاد محترم: جناب آقای دکتر اسماعیل دخیلی

تعداد اعضاء: 8 نفر

فواید تشخیص سوره های مکی و مدنی

1. شناخت تاریخ: تشخیص مکی یا مدنی بودن یک سوره باعث شناخت تاریخ می شود.

2. فهم محتوای آیات: که در استنباط و استدلال خیلی مهم است مثال: هرچند سوره های مکی مشتمل بر حکم شرعی باشد ولی چون هنگام نزول آن حکم تشریع نشده بود باید به گونه دیگری تفسیر شود: مثل مساله تکلیف کافران به فروع شرعی که یک مساله اختلافی شده است:
بیشتر فقها کافران را در حال کفر مکلف به فروع نمی بینند.
برخی فقها کافران را در حال کفر مکلف به فروع می بینند.
منشأ این اختلاف عدم توجه به محتوای سوره های مکی و مدنی است. در آیه 7 سوره فصلت مشرکان به دلیل نپرداخت زکات مورد نکوهش قرار گرفتند و ظاهرا چنین به دست می آید که ایشان مکلف به فروع دین یعنی همان زکات هستند در حالیکه هنگام نزول این سوره تشریع زکات حتی در مورد مسلمانان هم نبوده چه برسد به کافران پس باید به گونه دیگری تفسیر شود که به دو طریق قابل حل است و اختلاف زدایی می کند:
مقصود از زکات صدقه است.
کفر باعث محرومیت از فیض صدقه است. زیرا کافر قصد قربت ندارد تا شرط صحت صدقه اش محقق شود. مثل تمام بخشندگان بی دین امروز.

3. آیات امامت و ولایت و آیات مربوط به فضایل اهل بیت علیهم السلام در مدینه نازل شده است. مثل آیات اولیه سوره دهر

4. مسائل بسیاری از قرآن با برداشت مختلف تأویل می شود. که با شناخت مکی یا مدنی بودن سوره ها قابل حل است.مثل مساله نسخ آیاتی از قرآن. به عنوان مثال آیه 24 سوره نساء درباره ازدواج موقت است که اهل سنت این آیه را توسط آیات 5- 7 سوره مومنین می دانند. در حالیکه سخت گیری در متعه به مشکلات اجتماعی آن زمان برمیگردد.