موضوع انجمن: علوم قرآن- تاریخ قرآن

منبع مطالعاتی: تاریخ قرآن آیت الله معرفت

تاریخ تشکیل جلسه: 95/09/23

محدوده بحث: معیار تشخیص سوره های مکی و مدنی و شبهات مربوط به آن

استاد محترم: جناب آقای دکتر اسماعیل دخیلی

تعداد اعضاء: 8 نفر

چکیده:

معیار تشخیص سوره های مکی و مدنی و شبهات مربوط به آن

زمان هجرت از مکه به مدینه :
سوره های نازل شده قبل از هجرت را مکی و پس از هجرت مدنی نامیده اند. پس ملاک تاریخ هجرت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم است.

مکان:
سوره های نازل شده در مکه و حوال آن مکی و سوره های نازل شده در مدینه و حوالی آن را مدنی نامیده اند.

خطاب:
هر سوره ای که خطاب به مشرکان بوده و یا با خطاب “یا ایها الناس” آمده مکی است. و هر سوره ای که با “یا ایّهاالذین آمنوا” آمده مدنی است.

نقد: این نوع خطابات در تمامی سوره ها صادق نیست برخی سوره های مکی خطاب به مومنان و برخی سوره های مدنی خطاب به مشرکان است.

خصوصیات سوره های مکی و مدنی:

سور کوتاه  مکی و سور بلند مدنی است.

نقد: برخی سوره های نازل شده در مکه طولانی است مثل سوره های انعام و اعراف و برخی سوره های نازل شده در مدینه کوتاه است مثل سوره مبارکه نصر
سور با لحن تند و شدید مکی و با لحن ملایم مدنی
محتوای اصول و معارف و ایمان و دعوت به اسلام مکی است و بحث از احکام و تفصیل شریعت مدنی

نتیجه:

تنها راه برای تشخیص سور مکی و مدنی سماعی است با استفاده از روایات معتبر. بنا براین این معیارها و خصوصیات را به روایات باید ارجاع داد و اگر در تعارض نبود پذیرفت.

گزارش نویس: نسرین نقدی، ورودی تفسیر 95