موضوع سیر مطالعاتی: علوم قرآنی

منبع مطالعاتی: علوم قرآنی آیت الله معرفت

تاریخ تشکیل جلسه: 96/09/01

محدوده بحث: فصل اول: وحی در قرآن

استاد محترم: حجه الإسلام و المسلمین جناب آقای دکتر همزبان

تعداد اعضاء: 7 نفر
 

فصل اول: وحی در قرآن

وحی در لغت: به معنای اشاره و کتابت، …

وحی در قرآن:

به چهار معنا آمده: اشاره پنهانی، هدایت غریزی، الهام، وحی رسالی( اقسام آن: وحی مستقیم، خلق صوت از ورای حجاب، القاء به وسیه فرشته وحی

امکان وحی:

روشنفکران غربزده وحی را انعکاس افکار درونی پیامبران می دانند و بیان می کنند به این علت برخی نادرستی ها در گفته های پیامبران یافت می شود. در نقد این دیدگاه می توان گفت: ایشان جایگاه پیامبران را درک نکرده اند و نفی می کنند. اولا برای بررسی و تحقیق به کتب تحریف شده رجوع کردند که آمیخته با تصرفات و ترجمه های ناقص است. ثانیا انسان را موجودی مادی فرض کردند در حالی که انسان دو بعد جسمی و روحی دارد. در آیه شریفه” و نفخت فیه من روحی” خدا قسمتی از روح خود را در انسان ندمیده استبلکه اینجا اضافه تشریفی است. مثل “السلمان منی”

فرق الهام و وحی:

الهام  پیام پنهانی است که در قلب انسان می نشیند. در الهام فرد منشأ الهام را نمی شناسد که ممکن است شیطانی یا الهی باشد؛ ولی در وحی پیامبران کیفیت وحی می فهمند در نتیجه داستانهای ساختگی که کذب محض است چون منشأ وحی را می شناسد.

فرق وحی با کشف و شهود:

در کشف و شهود انسان از مراتب پایین شروع می کند و با حضور استاد تعلیم و تعلّم وجود دارد اما در وحی نه تعلیم و نه تعلم و پیامبر نقشی ندارد. وحی از بالا می آید.

تجربه دینی حالتی مابین کشف و شهود و الهام است.

هم الفاظ و هم معانی قرآن کریم از جانب خداست و قرآن هم به این امر تصریح دارد و قرآن صراحتا به عنوان کلام الله مطرح است. این با حدیث قدسی فرق دارد. در حدیث قدسی معنا از خدای متعال ولی الفاظ از پیامبر (ص) است. البته قرائت بازگو کردن عباراتی که دیگری تنظیم کرده است نه مطالبی که خودش ساخته است(تکلم)

شبهه مطرح شده در مورد زبان قرآن:

 زبان وحی قابل فهم نیست، زیرا واژه های به کار رفته مربوط به عالم حس است و سنخیتی با عالم غیب ندارد.

پاسخ شبهه:

زبان قرآن کریم بر حسب موضوع به چهار بخش تقسیم می شود:

 1. احکام و تکالیف: فهم محتوای آیات کاملا صریح و رسا است.

 2. أمثال و حکم: این بخش هم روشن و آشکار است. در این بخش از استعاره و کنایه استفاده شده اما شیوه های به کار رفته همان شیوه متعارف نزد عرب است که هر کس به اندازه ظرفیت بهره می برد.

 3. سخن از سرای غیب.

 4. معارف و اصول شناخت

گزارش نویس: خانم زهرا شادی