عنوان پایان نامه:

حمل فعل مسلم برصحت

نام و نام خانوادگی: معصومه دباغی شتربان                                                          

نام رشته: فقه و حقوق

موضوع: حمل فعل مسلم برصحت

استاد راهنما: حجت الاسلام و المسلمین جناب آقای دکتر حيدر باقري اصل

استاد مشاور: حجت الاسلام و المسلمین جناب آقای دکتر ناصر فروهي

استاد داور: حجت الاسلام و المسلمین جناب آقای دکتر رضا محققیان                            

تاریخ دفاع:  1394/10/30

چکیده:

موضوع  «حمل فعل مسلم برصحت» از  قواعد فقهي مهم و مورد تسالم فقها است. و دليل اثباتي آن سيره عقلا و تاييد شارع مي­ باشد. قاعده صحت در دو معناي تكليفي و وضعي كاربرد دارد كه معناي تكليفي آن در جنبه­ هاي فردي، و معناي وضعي آن در جنبه ­هاي اجتماعي موجب پويايي فقه و استحكام پايه روابط اجتماعي مي­ شود و با توجه به آنچه گفته شد در حمل  فعل و قول بر صحت تكليفي مسلمان بودن شرط است، اما در حمل بر صحت وضعي جهت سهولت و رونق روابط اجتماعي و اقتصادي مسلمان بودن شرط اساسي نيست. اين قاعده از لحاظ ماهوي بنا به قول مشهور علما اصل محرزه است بنابراين قدر متيقن از صحت در موضوع مورد بحث صحت به معناي واقعي مي­ باشد و وظيفه عملي مسلمان را در هنگام شك در عمل غير مشخص مي­ كند آنچه كه اين اصل را از اصل عملي ديگر ممتاز مي­ كند اين است كه آثار مثبت شرعي خود در معاملات و عبادات  مي­ باشد. اصل صحت هم در شبهات حكميه  و هم در شبهات موضوعيه بر استصحاب مقدم  مي­شود اما در شبهات موضوعيه شرط تقدم اصل صحت بر استصحاب اين است كه مقتضي براي جريان اصل صحت وجود داشته باشد  يعني  اركان شرعي و عرفي معامله همان فاعليت فاعل(بلوغ بايع) و قابليت مورد(شرايط عوضين) احراز شود و چون مدرك و موید اصل صحت اطلاقات ادله نيست بلكه سيره عقلاييه است لذا بر استصحاب مقدم مي­ شود. قلمرو اصل صحت در معاملات، عبادات، قول و عقيده مسلم مي­ باشد؛ با توجه به اينكه اين اصل در حمل عمل غير بر صحت كاربرد دارد لذا قلمرو آن بيشتر در معاملات (صحت وضعي) است، اما در عبادات نيز جاري مي­ شود و جنبه تكليفي دارد. صحت قول و عقيده نيز به نوعي به اصل صحت در فعل برگشت دارد. اصل صحت داراي كاربرد و ثمره زيادي براي اجتماع و نظام معيشت انسان ها دارد كه از آن مي­ توان ترويج حسن ظن، نفي عسر و حرج از زندگي اجتماعي و رونق بازار مسلمين و…. را نام برد.

 كليدواژه ­ها:

حمل فعل، فعل مسلم، صحت فعل