عنوان پایان نامه

تأثیر توبه در مجازات از دیدگاه فقه و حقوق کیفری اسلام

 نام و نام خانوادگی: مرضیه جهانی                                                       

نام رشته: فقه و اصول

موضوع: تأثیر توبه در مجازات از دیدگاه فقه و حقوق کیفری اسلام

استاد راهنما: حجت الاسلام و المسلمین جناب آقای دکتر عبدالرضا لطفی

استاد مشاور: حجت الاسلام و المسلمین جناب آقای دکتر اکبر ساجدی

استاد داور: حجت الاسلام و المسلمین جناب آقای دکتر حیدر باقری اصل                         

تاریخ دفاع: 1396/03/16

چکیده:

 توبه به معنای ترک گناه به دلیل زشتی آن و پشیمانی برآنچه در گذشته واقع شده و تصمیم برترک بازگشت آن گناه در آینده وجبران اعمال متروکه ­ای که قابل جبران می­ باشد. در مکتب اسلام،  توبه یک امتیاز به شمار می‌رود که در آیات و روایات زیادی از آن سخن به میان آمده و به آن تشویق و ترغیب شده است و بر همین اساس نیز، یکی از نهادهای حقوق کیفری اسلام جهت اصلاح مجرم، در نظر گرفته شده است؛ اما تا چه اندازه توبه می ­تواند در اصلاح فرد مجرم و مجازاتی که برای او در نظر گرفته شده تأثیرگذار باشد؟ جرمی که انسان مرتکب می ­شود برخی جنبه­ ی حق­ اللّهی و برخی جنبه­ ی حق­ النّاسی دارند که بر طبق منابع اسلامی، برای هرکدام مجازات خاص دنیوی و اخروی در نظر گرفته شده است. نوشتار حاضر با هدف بررسی تأثیرتوبه ­ی مجرم در مجازات­های دنیوی از نوع مجازات تشریعی نوشته شده است که این مجازات­ ها توسط فقهای اسلامی از منابع دینی استنباط گردیده و به عنوان حکم در قانون مجازات اسلام أخذ شده و اجرای آن­ها برعهده­ ی حاکم حکومت اسلامی می ­باشد. این مجازات ­ها شامل مجازات­ های حدود، تعزیرات، قصاص ودیات می­ شود. نسبت به پذیرش توبه جهت تأثیرگذاری در مجازات مجرمان، زمان­های خاصی در نظرگرفته شده است که در برخی موارد، محل اختلاف فقها می­ باشد. در این نوشتار، توبه در مجازات­های حدی در ضمن دو دسته­ ی جداگانه­ ی حق­ الله محض و حق الله توأم با حق الناس و اغلب در سه زمان؛ بعد از اقرار، قبل از قیام بینه و بعد از قیام بینه و در برخی حدود در زمان های قبل و بعد از دستگیری مجرم از دیدگاه فقه و حقوق کیفری اسلام مورد بررسی قرار گرفته است. سپس به تأثیر توبه در مجازات های تعزیری پرداخته شده که در این مورد هم بین فقها اختلاف وجود دارد؛ ولی درحقوق کیفری، تأثیرتوبه­ ی مجرم در برخی از درجه­ های تعزیر به صورت صریح بیان شده و در پایان، نظر فقها و حقوق دانان نسبت به تأثیر توبه ­ی مجرم در دو مجازات قصاص و دیه ­مورد بررسی قرار گرفته است.

کلیدواژه ­ها: توبه، مجازات، مجازات تشریعی، حق­ الله، حق­ الناس، فقه، حقوق کیفری